Towarzystwo powstało ponad ćwierć wieku temu, 25 stycznia 1983 roku z inicjatywy byłych więźniów KL Auschwitz, którzy postanowili podjąć różnorodne działania, aby zachować pamięć o tragicznych wydarzeniach z czasów istnienia niemieckiego, nazistowskiego obozu zagłady w Oświęcimiu. W ciągu minionego ćwierćwiecza działacze TOnO, nie tylko byli więźniowie, ale również ludzie interesujący się historią KL Auschwitz, w większości urodzeni już po wojnie, zrobili wiele, aby temu zapobiec. Celem Towarzystwa jest szeroko pojęta opieka nad byłym hitlerowskim obozem zagłady Auschwitz-Birkenau, działalność oświatowa i popularyzatorska, mająca za zadanie zachowanie i utrwalanie w szerokich kręgach społeczeństwa, przede wszystkim wśród młodzieży, pamięci o obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau oraz innych miejscach pamięci narodowej. Celem towarzystwa jest również roztaczanie opieki nad byłymi więźniami KL Auschwitz-Birkenau i innych hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Dorobek TOnO w tym zakresie jest pokaźny.

W dniu 18 stycznia 2014 r., w 69. rocznicę ewakuacji więźniów z KL Auschwitz, odbył się IX Krajowy Zjazd Delegatów Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem, którego działacze od trzydziestu lat zajmuje się zachowaniem pamięci o tragicznej historii obozu oświęcimskiego. Zakończyła się kadencja dotychczasowego Zarządu tej organizacji i z piastowanych stanowisk ustąpili: prezes Mirosław Domin i wiceprezes Stefania Kozioł, której za długoletnią pracę i zaangażowanie delegaci Zjazdu nadali tytuł Honorowego Prezesa Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem. Od prawej: prof. dr Jacek Wilczur, Mirosław Domin i Stefania KoziołOd prawej: prof. dr Jacek Wilczur, Mirosław Domin i Stefania Kozioł Nowym prezesem został Jerzy Sawicki, przedstawiciel oddziału warszawskiego TOnO, którego ojciec był więźniem KL Neuengamme i wojny nie przeżył. Siedziba tej organizacji w najbliższym czasie zostanie przeniesiona z Oświęcimia do Warszawy. Jerzy Sawicki (pierwszy z lewej)Jerzy Sawicki (pierwszy z lewej) Przeprowadzone zmiany zostały wymuszone sytuacją, w której obecnie znalazło się Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem. Na ten temat prof. dr Jacek Wilczur z warszawskiego oddziału powiedział: TOnO powinno być wspierane przez władze państwowe, ponieważ ta organizacja, podtrzymuje wiedzę i pamięć o losie, jaki zaplanowali dla narodu polskiego niemieccy naziści. Niestety, tak nie jest. Po zakończeniu obrad Delegaci IX Zjazdu TOnO złożyli kwiaty pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku nr 11.